باطل شدن پروانه کسب به دلایل متعددی اتفاق میافتد. برای جلوگیری از این بابت توصیه میکنیم آشنایی لازم با قوانین را پیدا نمایید. در صورت باطل شدن پروانه نیز نگران نباشید، راه های قانونی برای دریافت مجدد آن وجود دارد. متذکر می‌شیم که در صورت نداشتن پروانه مراتب قانونی را طی نمایید و بدون جواز اقدام به فعالیت ننمایید. در ادامه به عمده‌ترین دلایل باطل شدن پروانه کسب اشاره شده است.
برای دریافت جواز کسب با کمترین دردسر می‌توانید با کارشناسان مرکز مشاوره کاردوک از طریق شماره 02166418908 و واتس آپ 09351520300 تماس بگیرید.
منبع : باطل شدن پروانه کسب
پروانه کسب سندی است که اثبات می‌کند فرد صلاحیت فعالیت در واحد صنفی خود را دارد و در واقع این گواهی صلاحیت او را تایید می‌کند. هر فردی برای اینکه بتواند در یک واحد صنفی به صورت قانونی فعالیت کند اول از همه باید برای دریافت پروانه کسب اقدام کند.
در پروانه کسب اطلاعات واحد صنفی و همچنین اطلاعات فرد متقاضی ذکر میشود و فرد پس از دریافت پروانه کسب می‌تواند بدون هیچ گونه مشکلی فعالیت کاری و تجاری خود را آغاز کند.
در برخی موارد نیز پروانه کسب باطل میشود و فرد دیگر قادر به استفاده از آن نخواهد بود. شرایط و موارد ابطال پروانه کسب به شرح زیر می‌باشند:
برای دریافت مجدد پروانه کسب باید مجدد برای دریافت از طریق سامانه ایرانیان اصناف اقدام کنید. در صورتی که تخلفی وجود داشت، باید با مراجعه به اتحادیه در صدد رفع جرائم برآیید.
پروانه کسب تایید می کند که ما صلاحیت انجام فعالیت در زمینه مربوطه را داریم و همین دلیل باعث شده است که دریافت پروانه کسب الزامی شود.
بله اگر فرد فوت شود پس از دوسال پروانه کسب او باطل می شود.
برای دریافت جواز کسب با کمترین دردسر می‌توانید با کارشناسان مرکز مشاوره کسب و کار کاردوک از طریق شماره 02166418908 و واتس آپ 09351520300 تماس بگیرید.
منبع : باطل شدن پروانه کسب
تمدید پروانه کسب برای تمامی کسانی که در هر صنفی فعالیت دارند، لازم و ضروری است. متقاضیان باید قبل از اتمام اعتبار جواز خود برای تمدید آن اقدامات لازم را انجام دهند. خوشبختانه روند اداری برای تمدید جواز بسیاری سهل‌تر از گذشته شده است. تقریبا می توان گفت تمام فعالیت های صنفی در حال حاضر از طریق سامانه ایرانیان اصناف انجام میشود. به دلیل گسترده بودن مشاغل گاه متقاضیان در میان صفحات مختلف، قادر به طی مراحل نیستند. در ادامه با شرح جزء به جزء، مسیری روشن و هموار را برای‌تان آرزومندیم. کارشناسان کاردوک آماده پاسخگویی به سوالات شما در هر بخش از فرایند تمدید پروانه کسب هستند.
برای انجام تمدید جواز کسب با کمترین دردسر می‌توانید با کارشناسان مرکز مشاوره کاردوک از طریق شماره 02166418908 و واتس آپ 09351520300 تماس بگیرید.
منبع: تمدید پروانه کسب
جواز کسب در واقع سندی است که صلاحیت فرد را برای انجام کسب و کار تایید می‌کند. هر فردی در هر صنفی باید برای واحد تجاری خود جواز کسب دریافت کند. برای مثال فردی که گواهینامه آرایشگری دارد اگر بخواهد این شغل را آغاز کند و آرایشگاه تاسیس کند، می‌بایست قبل از هرکاری ابتدا جواز کسب خود را دریافت کند تا بتواند به صورت قانونی کار خود را آغاز کند. اما تفاوت جواز کسب با پروانه کسب چیست؟ برای پاسخ به این سوال مقاله پروانه کسب را مطالعه نمایید.
وقتی برای اولین بار جواز یا پروانه کسب را می‌گیرید، معمولا با اعتبار یک ساله صادر میشود و پس از یک سال ملزم به تمدید آن هستید. پس از تمدید، بازه زمانی طولانی تری (معمولا 5 سال) پروانه اعتبار کسب می‌کند. در صورت عدم تمدید پروانه جرائمی شامل حالتان میشود، بنابراین بهتر است در اسرع وقت جهت تمدید آن اقدام کنید. موسساتی مانند کاردوک به شما کمک می‌کنند تا با کمترین دردسر مجوزهای لازمه را دریافت نمایید.
در حال حاضر با یکپارچه سازی سامانه‌های مربوط به اصناف، تمدید پروانه کسب تنها از طریق سامانه ایرانیان اصناف صورت می‌گیرید. اما برای کسانی که تا به حال پروانه نداشته‌اند در برخی مراحل مراجعه به اتحادیه مربوطه ضرورت دارد.
بسیاری از کسانی که برای تمدید پروانه کسب به ما مراجعه می کنند، سال ها پیش مدارکشون را تحویل داده‌اند. برخی پرونده ها مدارک ناقص داشته و برای تمدید نیاز به تکمیل آن ها است. بسته به نوع صنفی که در آن فعالیت دارید مدارک مورد نیاز تفاوت دارند. به طور کلی عمدتا برای تمدید مدارک زیر مورد نیاز است.
در قدم بعد به سامانه ایرانیان اصناف وارد می‌شوید، در صفحه اصلی، آیتم مربوط به تمدید پروانه کسب را کلیک کرده و به لینک مربوطه وارد می‌شوید. اگر قبلا در این بخش ثبت نام کرده باشید، با وارد کردن نام کاربری و رمز عبورتان می‌توانید وارد پرتابل خود بشوید. در غیر این صورت جهت ثبت نام در این قسمت اقدام کنید.
پس از وارد شدن به کارتابل تان می توانید گزینه ثبت و پیگیری مجوز را ببنیند. همچنین در بخش "مشاهده فعالیت ها" می توانید اقداماتی که پیشتر انجام داده‌اید را در یک نگاه مشاهده نمایید.
برای آشنایی با سایر بخش های سامانه ایرانیان اصناف کلیک کنید.
با وارد شدن به بخش پیگیری مجوز در bemcenter، اطلاعات مورد نیاز سازمان مربوط به صنف خود را وارد کنید. در بخش سازمان تابعه اگر کشوری است، نیازی نیست گزینه ای را انتخاب نمایید. پیشنهاد میکنیم ابتدا ثبت موقت را بزنید و از درستی اطلاعات اطمینان حاصل نمایید. با کلیک بر ثبت نهایی درخواست‌تان ارسال میشود.
پس از ثبت نهایی، هنوز کار تمام نشده و شما باید برای تکمیل اطلاعات مربوطه وارد یک پنل دیگر شوید. در همین کارتابل می توانید گزینه تکمیل فرایند ثبت نام را مشاهده نمایید. از طریق این لینک به صفحه ای دیگر می‌روید که در آن جا در صورت ناقص بودن پرونده‌تان (معمولا کسانی که از طریق اتحادیه جواز گرفتن دوباره باید مدارکشان را در این بخش آپلود کنند).
پس از تکمیل ثبت نام، در طی دو الی سه هفته پاسخ درخواست شما داده میشود. می‌توانید با مراجعه به سایت ایرانیان اصناف در این بازه زمانی از روند کارتان اطلاع کسب کنید.
برای انجام تمدید جواز کسب با کمترین دردسر می‌توانید با کارشناسان مرکز مشاوره کسب و کار کاردوک از طریق شماره02166418908 و واتس آپ 09351520300 تماس بگیرید.
منبع: تمدید پروانه کسب
تهیه طرح توجیهی تولید اسانس گیاهی و عرقیات گیاهان دارویی برای آگاهی از روند انجام کار، دریافت مجوزها و شروع کار لازم و ضروری است. در بسیاری از کشورها برای تولید عرقیات گیاهی از استحصال بخار سرد شده آنها برای تولید مایعات مقوی و شفابخش استفاده می‌کنند که در یکی از اولیـن روش‌های تولید عرقیات گیاهی همانند گلاب‌گیری امروز نیز در اقصی نقاط کشور به صورت سـنتی انجـام به کار می‌رود. اما با پیشرفت فناوری‌های فرآوری گیاهان دارویی، تولید عرقیات و مواد موثره به شیوه صنعتی و مکانیزه با کیفیت بالا و سریع قابل انجام است. در ادامه خلاصه طرح توجیهی این محصول آورده شده است، برای سفارش نوشتن طرح توجیهی به روز کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره کسب و کار در ایران و دیگر کشورها می‌توانید با کارشناسان مرکز کاردوک از طریق شماره 02166418908 تماس بگیرید.
منبع : طرح توجیهی تولید عرقیات
عرقیات گیاهی فراورده‌هایی با ریشه گیاهی هستند که از جوشانیدن یا تقطیر یک گیاه و یا مخلوطی از گیاهان مختلف با بخار آب و سرد کردن آن به دست می‌آیند. به عبارت دیگر عرقیات گیاهی به فراورده‌هایی گفته میشود که از تقطیر مواد فرار موجود در اندام‌های مختلف گیاهان همراه با بخار آب یا حلال‌های مناسب دیگر به دست می‌آیند.
اندام‌های گیاهان معمولا به شکل تازه نظیر بیدمشک، نسترن و گل محمدی، کاسنی، نعناع، خارشتر، شوید، بهار نارنج، بیـد، زیـره سـبز، زیره سیاه، رازیانه، آویشن شیرازی، زنیان، شنبلیله، گزنه و کلپـوره و یا خشک نظیر نعناع، آویشن مورد استفاده قرار می‌گیرند. این محصول به عنوان طعم‌دهنده به مواد غذائی، دارو و نوشیدنی مورد مصرف قرار گرفته و در پاره‌ای از موارد اسانس آن پس از تخلیص در ساخت محصولات غذایی، دارویی و بهداشتی به کار برده میشود. برای مشاهده سایر طرح توجیهی صنایع غذایی و آشامیدنی کلیک کنید.
عرقیات گیاهان جوشیده براساس طب سنتی شناخته شده، اثرات مثبت درمانی داشته و استفاده از گیاهان در تولید موادغذائی موجب شناخت کاربردی بهتر و بیشتر عرقیات و اسانس آنها شده است. آمار مجوزهای تولید کشور و محولاتی که به تایید معاونت‌های غذا و دارو کشور رسیده، موید این توسعه است. تعدادی از عرقیات تولید در کشور عبارتند از:
| نام گیاه | اندام مورد استفاده عرق‌گیری | نام گیاه | اندام مورد استفاده عرق‌گیری |
| نعناع | اندام‌های هوایی | زیره سبز | میوه (بذر) |
| خارشتر | اندام های هوایی | زیره سیاه | میوه (بذر) |
| شوید | میوه ( بذر ) و یا هر دو | کاسنی | اندام های هوایی |
| بهار نارنج | شکوفه و گل | رازیانه | میوه (بذر) |
| بید | پوست | آویشن | اندام‌های هوایی |
| شنبلیله | اندام‌های هوایی یا میوه | زنیان | میوه (بذر) |
| گزنه | اندام های هوایی | کلپوره | اندام های هوایی |
بخش‌های گیاهی مورد استفاده در تولید عرقیات اعم از شاخه و برگ و گل باید سالم و عاری از آفت زدگی و علائم بیماری‌های گیاهی بذرها و مواد خارجی باشد. باقیمانده سموم آفت کش باید کمتر ازحد مجاز اعلام شده مراجع ذی‌صلاح و قانونی باشد. کیفیت عرقیات گیاهی، به واریته و تازگی گیاه مورد اسـتفاده، کیفیـت و مقـدار آب مصـرفی (در تقطیـر بـا آب)، شدت و سرعت بخار ورودی به مخـازن تقطیـر، مـدت زمـان تقطیـر، حجـم عرقیـات گیـاهی بـه دسـت آمـده و عملکرد مبردها بستگی دارد که مجموعه این عوامل بـر روی ویژگـی‌هـا و استانداردهای شـیمیایی عرقیـات حاصـل از جملـه مقدار اسانس، اسیدیته محصول تاثیر می‌گذارد.
شاخص‌های بررسی کیفیت مطابق استاندارد شامل ویژگی‌های حسی (طعم و بوی زیره سبز، بیرنگ تا کمی کدر)، میزان اسانس، عدد اسیدی، عدد استری، عدد یدی، عدد اکسیداسیون و میزان PH محلول می‌باشد.
اسانس گیاهـان موادی فرار هستند که بر اثر حرارت به راحتی تبخیر میشوند. آنها ترکیبی از عناصر مختلف هستند که این عناصر کیفیت و چگونگی تاثیرات آنها را سبب میشوند. این مواد مخلـوط پیچیـده‌ای از مـواد شیمیایی آلی مانند ترپنوئیدها، استرها، آلدئیدها، الکل‌ها، فنل‌ها، کتون‌ها را تشکیل می‌دهند. اسانس گیاهان منشا رایحه و طعم خاص آنها می‌باشند که از بخش‌های مختلف گیاهان استخراج میشوند. امروزه بیش از دویست نوع اسانس طبیعی از گیاهان به دست می‌آید. در بعضی از گیاهان اسانس به میزان بسیار اندک و میکروسکوپی و در برخی دیگر به میزان فراوان وجود دارند.
وزارت صنعت ،معدن و تجارت از این طبقه‌بندی برای دسته‌بندی فعالیت‌های صنعتی استفاده می‌نماید. بر اساس سیستم طبقه‌بندی گیاهان دارویی دارای و فراوره‌ای مرتبط کدهای آیسیکی به شرح ذیل دارد.
کدهای آیسیک عرقیات و اسانس‌های گیاهان دارویی به شرح ذیل است.
| نام محصول | کد ISIC |
| عرقیات گیاهی | 24231913 |
| انواع عرقیات گیاهی (به استثناء گلاب) | 1549412573 |
| انواع اسانس طبیعی بجز مصارف صنایع غذایی | 2429312622 |
| اسانس طبیعی (مورد مصرف در صنایع غذایی) | 1549612346 |
| اسانس پونه غیر خوراکی | 2429412627 |
عرقیات معطر بیشتر برای مصارف داروئی، نوشیدنی و در خوراکی‌ها به کار برده شوند که در زیر به طور خلاصه مورد اشاره قرار می‌گیرد.
گلاب برای تقویت اعصاب، پوست و در تعدادی از غذا‌ها به طور مستقیم استفاده میشود. از بیدمشک به عنوان تقویت کننده قلب، ملین و آرامبخش دارای تسکین و ضدسردرد و دردهای عضلانی استفاده میشود. عرق نعنا به عنوان گرمی و مایع رفع اسهال و استفراغ معده، باد شکم و پیچ شکم مورد استفاده است. عرق شوید به هضم غذا و چربی‌ها کمک می‌کند. عرق کاسنی تب بر بوده در کاهش بیماری‌های کبدی و کلیوی، سردی موثر است.
از عرق شاتره در طب سنتی برای رفع سردی، تقویت پوست و به عنوان آرامبخش، ضدخارش، اشتهاآور، استفاده می‌نمایند. عرق بید تب بر آرام، خواب آور، آرامش بخش و ضدیرقان است. از عرق آویشن در هضم غذا، محرک و تقویت کننده، ضددرد و آرام کننده تنفسی استفاده میشود. عرق بابونه دارای خواص صفرا بر، بادشکن، اشتهاآور می‌باشد و از عرق پونه به عنوان مقابله با سرماخوردگی، سرفه، عفونت استفاده می‌نمایند.
عرق خارشتر را در کمک به تصفیه خون و کبد رفع سنگ کلیه، مثانه و سیاه سرفه استفاده می‌نمایند. عرق بو مادران در درمان بواسیر، ضدعفونت، سرماخوردگی درد شکم بکارگرفته میشود. عرق گل‌گاوزبان در تمدید، اعصاب و روان تنگی نفس، نشاط‌آور، کلیه و مثانه، مقوی، نیکوی رخسار موثر است و عرق گزنه به عنوان کاهنده چربی خون و کلسترول ضدقند، درمان بالا رفتن فشار به کار می‌گیرند. از عرق بهار نارنج به عنوان آرامبخش، معطر، مقوی اعصاب و قلب استفاده میشود و عرق مرزه را در درمان نقرس، اسهال، قلنج، مقوی نیروی هاضمه، نرمی استخوان بکار می‌گیرند. بدیهی است تمامی موارد پزشکی کاربرد عرقیات باید زیر نظر متخصصین دارای صلاحیت طبابت انجام پذیرد.
روغن‌های پایه بر دو بخش جداگانه ذهن و جسم انسان‌ها می‌توانند تاثیر بگذارند و فضای روانی و ذهنی مثبتی را ایجاد نمایند. اسانس‌ها به سه شیوه وارد بدن انسان میشوند، راه اول تنفسی و استشاقی است که در آن مولکولهای روغن از راه‌اندام‌های تنفسی وارد بدن میشوند. راه دوم جذب آنها از طریق پوست بدن شوند. مالیدن و ماساژ محلول‌های موضعی همراه با روغن و کمپرس است. راه آخر خوردن روغن‌های پایه است که تنها در موارد خاص به دلیل ایجاد مسمومیت ممکن است ویژگی مشترک تمامی همه روغن‌های پایه، تحریک سیستم دفاعی بدن برای تسریع در بهبود بیماری است.
روغن‌های پایه به دلیل داشتن رایحه خوب بر ذهن تاثیر دارند و پس از استنشاق رایحه می‌تواند در درمان مشکلات روحی و ذهنی مانند پریشانی و افسردگی مؤثر باشد. اسانس‌ها حاوی مقدار زیادی الکل هستند که این امر خاصیت گندزدایی را نیز به آنها می‌دهد. واسترها ترکیباتی از واکنش الکل با اسید آلی با حذف مولکول آب حاصل میشوند، گروه دیگری از مواد هستند که خاصیت مسکن و آرامبخش به روغن‌های پایه خود می‌دهند. انواع دیگر از اسانس‌های گیاهی اثر تحریک‌کننده داشته و انرژی جسمی و انگیزه و قدرت تمرکز انسان را بالا می‌برند. بعضی از روغن‌های پایه نیز محرک جنسی هستند و در درمان بی میلی و یا کم‌توانی جنسی به کار می‌روند. روغن‌هایی که مقادیر زیادی فنول دارند نیز دارای اثر ضدباکتری، خاصیت ضدعفونی کننده، ضد ویروس و ضد قارچ نیز در تعدادی از گیاهان وجود دارد.
بسته به نوع کاربردی غالباً برای این محصولات امکان جایگزینی کالایی شیمیایی وجود دارد. وجود مرغوبیت و طبیعی بودن ساختار فراورده‌های ارگانیک با مشتقات مشابهی که از فرایندهای شیمیایی به دست می‌آید، روز به روز تمایل به استفاده از این محصولات را براساس نتایج قابل دفاع حوزه‌های تحقیق و توسعه بنگاه‌های دارای استانداردهای تایید شده سلامت محصولات فراهم نموده است.
عرقیات از جمله گلاب خواص ویژه‌ای دارند که جایگزین آنها را مشکل می‌کند. لیکن در پاره‌ای از موارد خود عرقیات جایگزین یکدیگر میشوند.
تمامی روغن‌های پایه در آب به صورت حل نشده باقی می‌مانند. فرار بودن و تبخیر شدن سریع در مجاورت گرما از خواص اسانس‌ها هستند که در استخراج آنها از این ویژگی استفاده میشود. اسانس‌ها بسیار غلیظ هستند و روغن‌های پایه می‌تواند از مواد گیاهی از طریق روش‌های حذف مناسب زواید یا استخراج مواد موثره از قسمت خاصی از گیاه که حاوی این روغن‌ها بدست آورد.
فناوری‌های نوین مختلفی برای انجام این کار بکار می‌روند. اسانس تعدادی از گیاهان را با در معرض قراردادن با حلال‌های مناسب می‌توان از گیاهان جدا نمود. در روش فرایندهای استحصال روغن‌های گیاهان شرایط و میزان فشار و دماهای اعمال شده بر کیفیت روغن اساسی تأثیر می‌گذارد. روش‌های کاربردی و نوین استخراج عبارتند از؛ تقطیر بخار، استخراج با حلال، انفلوراژ، استخراج سرد و تقطیر آب، استخراج عصاره گیاهان با فراصوت، استخراج با مایع تحت فشار، استخراج با آب داغ تحت فشار، استخراج با حلال، استخراج با امواج مایکروویو و استخراج به همراه مایع فوق بحرانی اشباع CO2 اشاره کرد. برای آشنایی با انواع روش های تولید عرقیات گیاهی کلیک کنید.
مرغوب‌ترین کالاهای داروئی، غذائی و آرایشی جهان بیس ارگانیک دارند و به لحاظ کیفیت از قیمت‌های بسیار بالایی برخوردار هستند. در ایران تعداد 132 بنگاه صنعتی جهت تولید عرقیات انواع گیاهان دارویی و 48واحد در زمبنه تولید انواع اسانس‌های طبیعی گیاهان در حال فعالیت می‌باشند.
| تعداد پروانه بهره‌برداری صادره عرقیات گیاهان دارویی کشور تا شهریور سال1399 | ||||
| واحد سنجش | ظرفیت | اشتغال | سرمایه | تعداد |
| تن | 734763 | 4602 | 2484737 | 132 |
| تعداد پروانه بهره‌برداری صادره اسانس گیاهان دارویی کشور تا شهریور سال1399 | ||||
| واحد سنجش | ظرفیت | اشتغال | سرمایه | تعداد |
| تن | 155115 | 2275 | 737667 | 48 |
| جواز تاسیس‌های صادره عرقیات گیاهان دارویی کشور تا شهریور سال1399 | ||||
| واحد سنجش | ظرفیت | اشتغال | سرمایه | تعداد |
| تن | 16847480 | 12448 | 12567312 | 511 |
| جواز تاسیس‌های صادره اسانس گیاهان دارویی کشور تا شهریور سال 1399 | ||||
| واحد سنجش | ظرفیت | اشتغال | سرمایه | تعداد |
| تن | 1040538 | 10715 | 6955595 | 289 |
بر اساس مطالعات انجام شده احداث طرح تولید انواع عرقیات و اسانس در سال جاری با ظرفیت اقتصادی سالیانه تولید 300 تن و اطلاع از مشخصات عمومی طرح انواع عرقیات و اسانس در سال می‌توانید از مشاوه کارشناسان کاردوک استفاده نمایید.
برای دریافت مشاوره کسب و کار در ایران و دیگر کشورها می‌توانید با کارشناسان مرکز کاردوک از طریق شماره 02166418908 تماس بگیرید.
منبع : طرح توجیهی تولید عرقیات
در بسیاری از کشورها برای تولید عرقیات گیاهی از استحصال بخار سرد شده آنها برای تولید مایعات مقوی و شفابخش استفاده می‌کنند. یکی از اولین روش‌های تولید عرقیات گیاهی مانند روش گلاب گیری است که همچنان در اقصی نقاط کشور به صورت سـنتی انجـام میشود. اما با پیشرفت فناوری‌های فرآوری گیاهان دارویی، تولید عرقیات و مواد موثره آنها به شیوه صنعتی و مکانیزه با کیفیت بالا و سریع قابل انجام است. در ادامه این مقاله تعدادی از آنها شرح داده‌ایم.
برای دریافت مشاوره کسب و کار در ایران و دیگر کشورها می‌توانید با کارشناسان مرکز کاردوک از طریق شماره 02166418908 تماس بگیرید.
منبع: تولید عرقیات گیاهی
عرقیات گیاهی فرآورده‌هایی هستند که از تقطیر مواد فرار موجود در اندام‌ها و قسمت‌های مختلف گیاهان (به کمک حلال‌ها و فرایندهای خاص) به دست می‌آیند، این محلول همان چیزی است که به آن “عصاره” گیاه گفته میشود. عرقیات از بسیاری از گیاهان همانند کاسنی، نعناع، خارشتر، شوید، بهار نارنج، بیـد، زیـره سـبز، زیره سیاه، رازیانه، آویشن شیرازی، زنیان، شنبلیله، گزنه و کلپـوره و بسیاری دیگر از گیاهان داوریی به دسـت می‌آید. برای مشاهده طرح توجیهی عرقیات گیاهان دارویی کلیک کنید.
اسانس گیاهـان مواد فراری هستند که بر اثر حرارت به راحتی تبخیر میشوند. آنها ترکیبی از عناصر مختلفی هستند که کیفیت و چگونگی تاثیرات آنها را سبب میشوند. این مواد مخلـوط پیچیـده‌ای از مـواد شیمیایی آلی مانند ترپنوئیدها، استرها، آلدئیدها، الکل‌ها، فنل‌ها، کتون‌ها را تشکیل می‌دهند.
اسانس منشا رایحه و طعم خاص گیاهان است که از بخش های مختلف آن استخراج میشوند. اسانس برخی از گیاهان مانند یاس در گل و برخی دیگر مانند رزماری در برگ‌ها ذخیره شده. در انواع دیگر گیاهان در دانه‌ها، ریشه و درختان نیز در چوب و پوست آنها انباشته شده اند.
امروزه بیش از دویست نوع اسانس طبیعی از گیاهان به دست می‌آید. در بعضی از گیاهان اسانس به میزان بسیار اندک و میکروسکوپی و در برخی دیگر به میزان فراوان وجود دارند و همچنین استخراج بعضی از این روغن‌ها آسان و برخی دیگر بسیار دشوار است. یاس که رایحه فراوانی دارد، تنها مقدار اندکی اسانس از خود تراوش می‌کند. از سوی دیگر مرکبات دارای سه نوع روغن پایه در گل‌ها، برگ‌ها و پوست هستند که هر یک نوع خاصی اسانس را دارند.
استخراج روغن از پوست و مغز میوه این دسته از گیاهان به آسانی قایل انجام است و با فشردن میوه مرکبات به وسیله دستگاه، عصاره فراوانی از آن استخراج میشود. گل‌ها و گیاهان باغچه‌ای مقدار اندکی از روغن پایه را در هوا تراوش می‌کنند. بعضی از این روغن‌ها دارای رایحه‌های بسیار ماندگاری هستند، اسانس سنبل و اسطوخودوس از این دسته‌اند. در گذشته از گل‌های خشک شده این گیاهان به عنوان خوشبو کننده استفاده می‌شد.
بخش‌های گیاهی مورد استفاده در تولید عرقیات اعم از شاخه و برگ و گل باید سالم و عاری از آفت زدگی و علائم بیماری‌های گیاهی بذرها و مواد خارجی باشد. باقیمانده سموم آفت کش نیز باید کمتر از حد مجاز اعلام شده باشند. کیفیت عرقیات گیاهی، به واریته و تازگی گیاه مورد اسـتفاده، کیفیـت و مقـدار آب مصـرفی (در تقطیـر بـا آب)، شدت و سرعت بخار ورودی به مخـازن تقطیـر، مـدت زمـان تقطیـر، حجـم عرقیـات گیـاهی بـه دسـت آمـده و عملکرد مبردها، بستگی دارد.
مجموعه این عوامل بـر روی ویژگـی‌هـای شـیمیایی عرقیـات حاصـل از جملـه مقدار اسانس و اسیدیته محصول تاثیر می‌گذارد. شاخص‌های بررسی کیفیت مطابق استاندارد شامل ویژگی‌های حسی (طعم و بوی زیره سبز، بیرنگ تا کمی کدر)، میزان اسانس، عدد اسیدی، عدد استری، عدد یدی، عدد اکسیداسیون و میزان PH محلول می‌باشد.
روغن‌های گیاهی جایگزین مناسبی برای تولیدات مصنوعی و مخاطره آمیز در آزمایشگاه‌ها هستند. عصاره گیاهی با روش‌های حذف زواید یا استخراج مواد موثره از قسمت خاصی از گیاه انجام میشود. کاهش زمان عصاره گیری، کاهش میزان حلال مصرفی، افزایش بازده استخراج و تقویت کیفیت عصاره حاصله از گیاهان به کمک فناوری‌های روز دنیا میسر شده است.
برای به دست آوردن بهترین و مؤثرترین عصاره، توجه به نکاتی از جمله خصوصیات ماده گیاهی، انتخاب حلال مناسب و دقت در مراحل عصاره‌گیری ضروری است. برخی از روش‌های استخراج مناسب انواع خاصی از گیاهان و بخش‌هایی از آنها هستند.
روش‌های کاربردی و نوین استخراج عرقیات و اسانس‌های گیاهی عبارتند از: تقطیر بخار، استخراج با حلال، انفلواراژ، استخراج سرد و تقطیر آب، استخراج عصاره گیاهان با فراصوت، استخراج با مایع تحت فشار، استخراج با آب داغ تحت فشار، استخراج با حلال، استخراج با امواج مایکروویو و استخراج به همراه مایع فوق بحرانی اشباع CO2.
متداول‌ترین روش استخراج روغن‌ها روش عصاره گیری تقطیر با بخار است که از آن برای استخراج و جداسازی اسانس گیاهان برای استفاده در محصولات طبیعی استفاده میشود. در این فرایند مواد موثره و ترکیبات فرار گیاه به همراه بخار از گیاه جدا شده و در نهایت فرایند چگالش و جمع آوری آن انجام میشود.
نحوه کار بدین صورت است که بخش یا بخش‌های مناسب هر گیاه را برای عصاره گیری در مخزن استیل ضدزنگ اولیه دستگاه تقطیر قرار می‌دهند. سپس بخار تولید شده به مخزن تقطیر تزریق میشود تا روغن‌ها و مولکولهای معطر گیاه آزاد شود، سپس آنها را به بخار تبدیل می کند تا ترکیبات گیاهی تبخیر شده به درون یک دستگاه متراکم کننده و فلاسک میعانات یا کندانسور سردکننده دارای دو لوله جداگانه خروج آب گرم و ورود آب سرد وارد میشود.
بخار در کندانسور خنک شده و دوباره به حالت مایع برمی‌گردد. محصول جانبی عرقیات خروجی از کندانسور در درون یک ظرف در زیر آن جمع میشود. از آنجا که اسانس و آب با هم مخلوط نمی‌شوند، روغن پایه روی آب شناور میشود. بعضی از روغن‌های پایه سنگین‌تر از آب هستند مانند اسانس میخک، بنابراین در پایین جداکننده یافت میشوند و به مجرای جمع‌آوری (که عمل خنک کنندگی در آنجا صورت می‌گیرد) می‌رسد.
پس از خنک شدن روغن پایه و آب باقی می‌مانند و در انتهای فرایند اسانسی که بر روی آب مانده از طریق جداکننده از سطح آن جمع آوری میشود. بعضی از گیاهان مانند یاس به این روش به خوبی جواب نمی‌دهند، چرا که حرارت بخار سبب از بین رفتن رایحه آنها میشود. در این موارد از دو روش دیگر استفاده میشود که محصول آنها را عصاره خالص می‌نامند.
روش عصاره‌گیری با روغن‌های جاذب در بیشتر مناطق دنیا منسوخ شده، برخی از عطرسازان اروپایی این روش را به صورت نمایشی برای بازدیدکنندگان انجام می‌دهند. عصاره‌گیری با روغن‌های جاذب روشی بسیار پرزحمت و کند است، ولی در نهایت عصاره خالص بسیار با کیفیتی به دست می‌آید.
در این روش ابتدا گل‌های معطر همانند یاس را به وسیله دست بر روی سینی‌های شیشه‌ای حاوی نوع خاصی چربی بسیار تمیز و بدون بو که در دمای اتاق جامد هستند، پخش می‌کنند. سپس سینی‌ها را بر روی هم می‌گذارند و به روغن زمان می‌دهند تا اسانس گیاه آرام آرام جذب چربی شده و خود را ببندد. این فرایند هم به صورت سرد و هم به صورت گرم انجام میشود.
گلبرگ‌های تخلیه شده جایگزین میشوند و روند کار تکرار میشود تا زمانی که چربی از اسانس گیاه اشباع شود. این عمل را با گل‌های تازه آنقدر تکرار می‌کنند تا چربی روی شیشه‌ها از روغن پایه اشباع شود. این چربی اشباع شده را پماد می‌نامند. پماد اشباع شده را در الکل حل می‌کنند تا عصاره خالص یاس به دست آید. چربی باقی مانده از این روش را دور نمی‌ریزند، چرا که هنوز رایحه یاس در آن موجود است و از این چربی برای تولید محصولات بهداشتی همانند صابون استفاده می‌کنند.
روش دیگر جداسازی اسانس‌ها از گیاهان معطر همانند یاس روش استخراج با حلّال است. در این فرایند از حلال‌های متناسبی همانند هگزان و اتانول برای جداسازی مواد موثره گیاهانی که مقدار کمی روغن پایه ولی باارزش دارند استفاده می‌کنند. این روش را برای استخراج اسانس‌های گیاهانی که تا حد زیادی شبیه رزین هستند و یا مواد معطر ظریفی هستند و نمی‌توان آنها را با فشار و تجزیه از راه تقطیر بخارآب جدا سازی نمود، استفاده می‌کنند. این روش استخراج قادر است عطر و بوی ظریف و خوشبوتری را نسبت به هر روش تقطیر از گیاهان خاصی استحصال کند. از طریق این فرآیند، مواد گیاهی غیر فرار مانند موم و رنگدانه‌های گیاه نیز قابل استخراج می‌باشند که گاهاً از طریق فرآیندهای دیگر استخراج از بین می‌روند.
در این روش گل‌ها (و یا هر بخش مناسب دیگر گیاه) در حلالی مانند هگزان درون مخزنی خیسانده و مخلوط میشوند. سپس مخلوط را حرارت می‌دهند تا ماده حلال و روغن پایه که یک ترکیب معطر مومی است، تبخیر شود که اگر با الکل مخلوط شود، ذرات روغن آن آزاد میشوند و در ظرف اولیه تفاله گیاه بر جای بمانند. این مخلوط که نیمی حلال و نیمی روغن پایه است را مخلوط ساروجی می‌نامند. در مرحله بعدی و پس از سرد شدن مخلوط عصاره خالص گیاه را از مخلوط جدا می‌کنند و حلال دوباره به فرایند اولیه برمی‌گردد. بعضی از این رزینوئیدها را برای به دست آوردن عصاره خالص در الکل فراوری می‌کنند. روغن پایه استحصال شده در صنعت عطر یا برای اهداف آروماتراپی و یا عطرها و محصولات آرایشی استفاده میشود.
استخراج با دی اکسیدکربن در مقایسه با سایر روش‌ها علیرغم پیچیدگی تکنولوژیکی روشی نوین است که بر استخراج با دیگر حلال‌ها ترجیح داده میشود. در استخراج با دیگر حلال‌ها اندکی نگرانی از میزان حلال موجود در مخلوط ساروجی و باقیمانده در عصاره خالص وجود دارد که استخراج با دی‌اکسیدکربن این مشکل را برطرف می‌کند، اسانس و عرقیاتی که به روش استخراج فوق بحرانی CO2 ازگیاهان به دست می‌آیند، از نظر روغن‌های تولید شده همانند خروجی محصولات روش تقطیر در خواص رایحه درمانی عطرهای طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
روغن‌ها و اسانس‌های حاصل از تقطیر بخار بسته به دما، فشار و مدت زمان اعمال شده در فرآیند از نظر کیفیت متفاوت هستند. بنابراین فرآیند استخراج با CO2 قادر است، اسانس‌هایی با کیفیت بالاتر را تولید کند که برخلاف فرآیند تقطیر با بخار، در اثر حرارت زیاد تغییری نکرده‌اند. در استخراج CO2، هیچ یک از اجزای تشکیل دهنده روغن در اثر حرارت آسیب نمی‌بینند. بنابراین، تفاوت بین تقطیر سنتی و استخراج فوق بحرانی این است که به جای آب یا بخار گرم از گاز CO2 به عنوان حلال استفاده شود.
فرآیند استخراج فوق بحرانی در دمای 35 تا 38درجه سانتیگراد عمل می‌کند، در حالی که جداسازی در روش تقطیر با بخار در دمای بین 60 تا 100 درجه سانتیگراد عمل می‌کند. در تقطیر با بخار ، به دلیل دمای اعمال شده، ترکیب مولکولی ماده گیاهی و روغن پایه تغییر می‌کند. در صورتی که CO2 از نظر ترکیب شیمیایی به ساختار عصاره گیاه اصلی که از آن گرفته شده نزدیک‌تر است، زیرا حاوی طیف وسیع‌تری از ترکیبات گیاه است.
به عنوان مثال با استخراج عصاره توسط دی‌اکسیدکربن از گل‌های بابونه عصاره‌ای سبز به دست می‌آید. بنابراین عصاره حاصل از نظر ترکیب روغن‌های اصلی مقطر، بیشتر شبیه گل اصلی است. عصاره‌های CO2 معمولاً چگال‌تر از نمونه‌های اسانس مشابه روش‌های دیگر استخراج هستند و اغلب غیر از یک اسانس مقطر، رایحه گیاهان طبیعی، ادویه یا موم گیاهان را نیز در بر می‌گیرد.
میزان استخراج مواد موثره و عصاره‌های گیاهی با CO2 بیشتر از مقدار استخراج شده از همان گیاه با استفاده از تقطیر بخار است. CO2 بیرنگ و بدون بو است و با آزاد شدن فشار در محفظه استخراج به راحتی و به طور کامل از محلول جدا میشود. این همان ماده‌ای است که در زندگی طبیعی در تنفس باز دم میکنیم و گیاهان برای رشد به آن نیاز دارند. در این فرایند به دلیل عدم وجود حلال‌های بالقوه مضر در استخراج نه بدن انسان و نه محیط اطراف در این فعالیت آلوده نمی‌گردد.
تعدادی از روغن‌های گیاهان که از آنها به عنوان روغن‌های دم کرده نیز یاد میشود، به عنوان حلال برای استخراج مواد گیاهی استفاده می‌گردد. فواید این روغن مقطر این است که مقدار بیشتری از ذرات گیاه در آن جذب میشود، زیرا مولکولهای بزرگ‌تر از مولکولهای موجود در فرآیند تقطیر را جذب می‌کند. این امر محصول را به حفظ بیشتر مواد ارزشمند گیاه نزدیک می‌کند. در این فرایند مواد گیاهی برداشت تا حد امکان خشک مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا هرگونه رطوبت گیاه باعث ناپایداری روغن و رشد میکروبی می‌گردد. در این فرایند از افزودن پنج درصد روغن ویتامین E یا روغن جوانه گندم (که سرشار از ویتامین E است) استفاده میشود. در این روش مواد گیاهی را ابتدا به صورت ریز و یا به صورت پودر نسبتاً درشت خرد وارد مخزن در بسته اختلاط با روغن میکنیم، سپس حلال به آن اضافه میشود.
مخلوط حاصل می‌تواند تا 1هفته بماند و طول دوره ماندگاری گاهی اوقات در ظرف حرکت داده میشود. مایع جدا شده مخلوط به مراه مایع ناشی از پرس تفاله جامد در مرحله بعد به بخش فیلتراسیون مایع انتقال می‌یابد. باقیمانده جامد فشار داده شده که مایع باقیمانده بازیابی شده است از سیستم تخلیه می‌گردد و مایعات صاف شده و استحصال شده مخلوط میشوند. مایعات از طریق فیلتراسیون یا فرونشست پاک و شفاف میشوند. بخشی از روغن حاصل می‌تواند به عنوان “گیاه فعال” در فرمول لوازم آرایشی استفاده شود و مقدار بیشتری از آن می‌تواند جایگزین روغن پایه شود.
این روش پرس و تیغ‌زنی نیز نامیده میشود. این روش برای استحصال روغن‌های پایه از پوست مرکبات استفاده میشود، در ابتدای فرایند میوه کامل در دستگاهی قرار می‌گیرد که به صورت مکانیکی میوه‌ها را سوراخ می‌کند تا کیسه‌های اسانس که در زیر پوست قرار دارد، پاره شود. اسانس و رنگدانه‌ها به قسمت جمع‌آوری دستگاه می‌ریزند، سپس میوه کامل فشار داده میشود تا آب و روغن آن خارج شود. روغن و شیره‌ای که تولید میشود هنوز حاوی مواد جامد میوه‌ها مانند پوست است و باید فیلتر شود تا مواد جامد از مایعات با فیلتراسیون جدا شوند. روغن از لایه آب جدا شده و در ظرف دیگری سیفون میشود.
گل‌های ظریف مانند گل محمدی و شکوفه‌های پرتقال هنگامی که در فرآیند تقطیر بخار وارد میشوند، بهم گره خورده، جمع و فشرده میشوند، بنابراین موثرترین روش استخراج در این شرایط غوطه‌ور کردن مواد گیاهی ظریف در آب جوش خالص است. آب گیاهی را که قرار است روغن آن استخراج شود در برابر گرم شدن بیش از حد محافظت می‌کند. در این فرایند مایعات تغلیظ شده و گرم شده در دیگ پی از تبخیر در کنئانسور خنک شده و امکان جداسازی عرقیات گیاه را از روغن پایه فراهم می‌سازد. آب باقیمانده معطر گل یا عرقیات گیاهی است که در فرایند تقطیر بدست آمده است.
برای مشاهده سایر طرح توجیهی صنعتی کلیک کنید.
برای دریافت مشاوره کسب و کار در ایران و دیگر کشورها می‌توانید با کارشناسان مرکز کاردوک از طریق شماره 02166418908 تماس بگیرید.
منبع: تولید عرقیات گیاهی